درباره آبسه دندان چه می دانید؟

آبسه دندان ایجاد یک کیسه پر از چرک و معمولا به صورت برآمدگی خاصی است که در داخل دندان یا لثه شکل می گیرد. این کیسه چرکی برآمده، عفونی است و عفونت آن ناشی از فعالیت مخرب باکتری ها است. این ساختارهای ناخوشایند گاهی ممکن است در درمان ارتودنسی ثابت و حتی ارتودنسی متحرک نیز شکل بگیرند. در این مقاله به صورت مفصل درباره این کیسه های چرکی صحبت شده است.

آبسه دندان چیست و چگونه به وجود می آید؟

به طور معمول آبسه‌های دندانی در پالپ نرم دندان (معروف به مغز دندان) انباشته می شوند. به نظر میرسد که اصلی ترین علت ایجاد این ساختارهای چرکی فعالیت باکتری ها است. اگر دهان و دندان خود را به صورت مرتب تمیز نکنید باکتری ها میتوانند در بخش های مختلف دهان تکثیر شوند و به سمت دندان ها حمله ور شوند. به مرور زمان و با فعالیت باکتری ها، پوششی به نام پلاک روی دندان ها ایجاد میشود. این پلاک اگر درمان یا برداشته نشود میتواند باعث تشکیل آبسه در بخش های مختلف دندان شود.

علائم آبسه دندان

اصلی ترین علائم آبسه‌دندان، دندان درد شدید و وحشتناک است. درد معمولا به طور ناگهانی شروع می شود و در طول ساعت ها و یا روزهای بعد شدیدتر می شود. در بعضی موارد درد ممکن است به گوش و گردن نیز سرایت کند.

برخی از مهمترین نشانه ها و علایم آبسه دندان عبارتند از:

• درد در ناحیه آسیب دیده هنگام جویدن غذا (غذا به آبسه برخورد کرده و آن را تحریک میکند)
• حساسیت دندان به گرما و سرما
• طعم بد در دهان
• تب
• ناخوش احوالی عمومی بدن
• دشواری در باز کردن دهان
• مشکلات بلع
• بیخوابی
• انواع آبسه دندان

به طور کلی ما 3 نوع آبسه‌مختلف دندانی داریم:

آبسه‌های لثه

آبسه‌لثه تنها در بافت لثه است و بر روی دندان یا لیگامان پریودنتال تاثیر نمی گذارد.

پریودنتال

پریودنتیت هنگامی رخ می دهد که باکتری هایی که در پلاک وجود دارند بتوانند لثه ها را آلوده کنند.در اثر این بیماری لثه ها ملتهب می شوند. لثه های آلوده می توانند بافت اطراف ریشه دندان را از پایه دندان جدا کنند. استفاده از آنتی بیوتیک ها در پریودنتیتی که هنوز درمان نشده است می تواند علائم یک آبسه را پنهان کند. گاهی اوقات حتی اگر پریودنت وجود نداشته باشد ، آسیب لثه می تواند به شکل گیری کیسه چرکی پریودنتال منجر شود.

و پری اپیکال

این آبسه‌ها در خمیر نرم دندان شکل می گیرد. زمانی که شخص با پوسیدگی دندان روبرو است، باکتری ها میتوانند از طریق این پوسیدگی با حفره ایجاد شده در دندان وارد پالپ دندان شده و آن را عفونی کنند. در این وضعیت آبسه پری اپیکال ایجاد میشود.

ممکن است آبسه دندان در حین درمان ارتودنسی نیز تجربه شود!

اگر شما به دلیل مال اکلوژن تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته اید. آبسه های دندانی در حین مدت درمان ارتودنسی دندان نیز ممکن است دیده شوند. این ضایعه به این دلیل است که برخی از بیماران نسبت به تمیز کردن دندان های خود پس از نصب بریس ها سهل انگاری می کنند.

ارتودنسی ثابت و آبسه ها

از آنجایی که حرکت دندان ها در ارتونسی به وسیله سیم قوس دار ارتودنسی و براکت ها است. در روز های اولیه درمان ارتودنسی ثابت ، بریس ها به دندان ها فشار وارد می کنند و لثه ها ملتهب می شوند. اگر لثه ها ی ملتهب با رعایت بهداشت دهان و دندان بر طرف نشوند و نادیده گرفته شوند، مانده های مواد غذایی باعث تجمع باکتری ها در اطراف بریس شده و ممکن است در نهایت منجر به آبسه دندان شوند. انتخاب بهترین متخصص ارتودنسی نیز میتواند احتمال شکل گیری هرگونه کیسه چرک و عفونی دندان را کاهش دهد.

ارتودنسی متحرک و آبسه ها

علاوه بر دستگاه های ثابت ارتودنسی شامل دیمون، لینگوال، براکت سرامیکی و … دستگاه های ارتودنسی متحرک و ارتودنسی نامرئی نیز میتوانند باعث التهاب لثه و تشکیل آبسه شوند. اگر قالب های متجرک شما متناس با دندان هایتان نباشد احتمال حساس شدن بافت های داخل دهان وجود خواهد داشت.

البته متخصص ارتودنسی شما توصیه های لازم را در مورد زندگی کردن با براکت های ارتودنسی در دهان به شما می دهد. همچنین نحوه مسواک زدن دندان های ارتودنسی شده را نیز حتما به شما یاد می دهد. با رعایت دستورالعمل های ارتودنتیست خود می توانید علاوه بر جلوگیری از پوسیدگی دندان به لبخند زیبا که همان هدف نهایی شما از این درمان است دست پیدا کنید.

درمان ها

علائم، شدت و موقعیت این عارضه می تواند تعیین کننده نوع درمان آن باشد. هر فردی که دارای علائم مرتبط با آبسه دندان است، باید بلافاصله برای درمان با دندانپزشک خود ملاقات کند.

آبسه‌های دندانی به راحتی توسط دندانپزشک واجد شرایط تشخیص داده می شوند. اگر بنا به هر دلیلی دندانپزشک در دسترس شما نبود میتوانید به یک پزشک عمومی خوب مراجعه کنید. شاید یک پزشک عمومی نتواند آبسه‌ها را درمان کند. اما ممکن است دارو هایی را برای کاهش درد شما تجویز کند.

به طور کلی برای خلاص شدن از شر این عفونت چرکی و از بین بردن کامل آن ابتدا باید نوع عفونت را تشخیص داد و سپس با روش مناسب آن را درمان کرد. درمان آبسه برای انواع مختلف آن در ادامه توضیح داده شده است.

تخلیه آبسه (درمان فوری آبسه دندان)

اولین و اساسی ترین کار ترکاندن آبسه است. این ساختار باید برداشته شود و تمام محتویات آن که پر از باکتری و چرک است از دهان خارج شود. دکتر از یک بی حس کننده موضعی برای مدیریت درست تخلیه استفاده خواهد کرد.

حین دریافت دارو برای مشکل و تسکین درد آبسه دندان خود به اگر جزء گروهای زیر هستید داروهای مشخص شده را مصرف نکنید:

• اگر آسم دارید ایبوپروفن مصرف نکنید.
• اگر زخم معده دارید ایبوپرفن مصرف نکنید.
• آسپرین برای کودکان زیر ۱۶ سال مناسب نیست.
• در صورت بارداری یا شیر دهی از آسپیرین استفاده نکنید.

آنتی بیوتیک برای آپسه دندان

آنتی بیوتیک برای آپسه دندان ممکن است برای جلوگیری از گسترش عفونت تجویز شود و ممکن است همراه با داروهای مسکن نیز مصرف شوند. نمونه هایی از آنتی بیوتیک برای آبسه دندان عبارتند از آموکسی سیلین یا مترونیدازول. توجه به این نکته ضروری است که به هیچ وجه نباید آنتی بیوتیک ها به عنوان راهی برای جایگزینی درمان توسط دندانپزشک یا توجیهی برای به عقب انداخت درمان باشد.

عوارض جانبی آبسه‌ها

در اکثریت قریب به اتفاق، عوارض این ساختارها تنها در صورت عدم درمان آن ها اتفاق می افتد.

با این حال عوارض آن حتی پس از درمان ناقص می تواند اتفاق بیفتد. در صورت عدم درمان برخی از عوارض آبسه دندان عبارت اس از:

کیست دندان

در صورت عدم درمان به موقع ساختار چرکی گسترش یافته و بزرگتر میشود که در این حالت به آن کیست دندان گفته میشود.

استئومیلیت

در این وضعیتباکتری های داخل آبسه دندان وارد جریان خون می شود و استخوان را آلوده می کند. در چنین شرایطیدمای بدن بیمار بالا میرود و درد شدید در استخوان آسیب دیده بیمار شروع می شود و احتمالا تهوع نیز وجود دارد. به طور معمول درد در اطراف استخوان آسیب دیده و در نزدیکی محل آبسه احساس می شود. اما استخوان های دیگر در بدن هم ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند. درمان شامل آنتی بیوتیک خوراکی یا وریدی است.

ترمبوز سینوس غده

اگر چه این عارضه  بسیار نادر است  اما می تواند مرگبار باشد. گسترش باکتری باعث ایجاد لخته خون در سینوس غشایی ورید بزرگ در پایه مغز می شود. درمان در این عارضه با آنتی بیوتیک است. گاهی هم لازم است برای تخلیه سینوس ها اقدام به عمل جراحی کرد.

آنژین صدری لودویگ

این عفونت در کف دهان رخ می دهد و زمانی است که باکتری وجود در آبسه دندانی در دهان پخش می شود. در این موقع تورم و درد شدید در زیر زبان و گردن وجود دارد. در موارد شدیدممکن است تنفس بیمار مختل شود. آنژین لوودیگ یک بیماری بالقوه و مرگبار است. در این عارضه بیماران با آنتی بیوتیک درمان می شوند.

سینوزیت ماگزیلاری

در این عارضهباکتری ها در فضا های کوچک مانند پشت استخوان گونه ها گسترش یافته اند. سینوزیت ماگزیلاری یک وضعیت جدی و مرگبار نیست اما می تواند دردناک باشد. بیمار ممکن است تب و گونه های دردناک داشته باشد. گاهی اوقات این وضعیت به تنهایی حل نمی شود. در این مورد پزشک ممکن است آنتی بیوتیک ها را تجویز کند.